Afty

Co to są afty?

Afty są to bolesne nadżerki lub owrzodzenia w jamie ustnej, otoczone charakterystycznym rąbkowym rumieniem. Są dość powszechnym problemem, ocenia się, że nawracające afty mogą dotyczyć około 20% populacji, w pewnym okresie życia.

Zlokalizowane są najczęściej na języku, błonie śluzowej policzka i warg.

Etiologia nie jest do końca wyjaśniona. Często mają charakter przewlekły, nawracający.

Rodzaje aft

Występują w 3 odmianach:
-Afty małe (Mikulicza);
-afty duże (Suttona);
-afty opryszczkopodobne,

Afty małe- występują u 80% pacjentów. Wykwity mają postać bolesnych okrągłych lub owalnych owrzodzeń o średnicy poniżej 10 mm. Pokryte są szarawobiałymi błonami i otoczone żywoczerwoną błoną śluzową. Zwykle występują u dzieci, nawracają z różną częstotliwością. Pojedyńcze zmiany zwykle goją się w ciągu 10- 14 dni i nie pozostawiają blizny.

Afty duże dotyczą 10 % pacjentów. Wyglądem przypominają afty małe, ale osiągają wielkość ponad 10mm. Mogą utrzymywać się do 6 tygodni, a nawet dłużej, goją się z pozostawieniem blizny.

Afty opryszczkopodobne są najrzadziej występującą postacią aft. Wyglądem przypominają wykwity oprzyszczki zwykłej. Cechują się nawracającym wysiewem małych, bolesnych owrzodzeń na całej błonie śluzowej jamy ustnej. Maję tendencje do zlewania się i tworzenia nieregularnych owrzodzeń. Zwykle goją się samoistnie w ciągu 7-10 dni.

Z jakiego powodu powstają afty?

Nie jest znana przyczyna powstawania tych zmian. U około 30 % pacjentów obserwuje się ich rodzinne występowanie. Rozważane są różne przyczyny tej dolegliwości:
-podejrzewane jest podłoże genetyczne;
-sugeruje się obecność niedoborów immunologicznych;
-rozważane jest też tło psychogenne powstawania zmian, pojawiają się one często w sytuacjach stresowych;
-wykazuje się również etiologią urazową- źle dopasowana proteza, kaleczenie ostrymi krawędziami zębów;
-możliwy jest wpływ niedoborów żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego;
-oddziaływanie zaburzeń wchłaniania w w przebiegu celiakii i choroby Leśniowskiego- Crohna.

Niestety nie ma odpowiednich testów laboratoryjnych czy histopatologicznych , które pomagają ostatecznie rozpoznać chorobę. Rozpoznanie ustala się na podstawie obrazy klinicznego.

Jak leczymy afty?

W związku z tym, że nie znamy do końca przyczyny powstawania aft, leczenie ma charakter objawowy. Postępowanie obejmuje:
-utrzymywanie higieny jamy ustnej;
-unikanie potraw, które mogą nasilić dolegliwości: głównie cytrusów oraz innych kwaśnych owoców czy warzyw; należy także zrezygnować z się ostrych przypraw.

-stosowanie leków przeciwbólowych w razie konieczności;
-wyrównanie wszelkich stanów niedoborowych w organizmie;
-miejscowo- stosuje się preparaty przyspieszające gojenie, płukanie jamy ustnej- jednak nie wpływają one na powstawanie nawrotów.
-w ciężkich, nawracających przypadkach stosuje się sterydy ogólnie.

Źródło: „Otolaryngologia kliniczna” pod redakcją K. Niemczyka, D. Jurkiewicza, J. Składzienia,Cz.Stankiewicza, W. Szyftera.