Kiedy zatoki chorują

Czy zastanawiasz się czasami, dlaczego twoje zatoki nie pozwalają o sobie zapomnieć?
Postaram się to wyjaśnić. Aby zrozumieć te mechanizmy warto zapoznać się z podstawami anatomii i fizjologii zatok, o czym pisałam w poprzednim artykule.

Zapalenie zatok to grupa chorób, których wspólną cechą jest proces zapalny błony śluzowej zatok przynosowych.
Do zapalenia zatok dochodzi wówczas, gdy z różnych powodów blokuje się połączenie zatok z nosem, czyli kompleks ujściowo- przewodowy (ujścia zatok do jamy nosowej). Nie ma wtedy możliwości wentylacji zatok oraz ewakuacji wydzieliny z zatok, co sprzyja jej gromadzeniu. To nasila proces zapalny, zamyka się błędne koło.

Rozwój i przebieg zapalenia zatok związany jest z działaniem wielu różnych czynników.

Jakie mogą być przyczyny problemów z drożnością ujść zatok?

Są to przede wszystkim nieprawidłowości anatomiczne w budowie bocznej ściany nosa, skrzywienia przegrody nosa, zniekształcenia nosa zewnętrznego. Również przewlekłe nieżyty nosa, w tym alergie, powodują obrzęk błony śluzowej w okolicy połączeń zatok z nosem.

Jakie inne czynniki sprzyjają stanom zapalnym zatok?

-Refluks żołądkowo- przełykowy-drażnienie treścią żołądkową błony śluzowej nosogardła powoduje obrzęk i nadmierne wydzielanie śluzu, upośledza też ruchomość rzęsek.
-wrodzone lub nabyte niedobory odporności- sprzyjają nawracającym nieżytom nosa;
-zaburzenia ruchomości rzęsek błony śluzowej nabłonka oddechowego;
-czynniki zewnętrzne- wirusy, bakterie, grzyby;
-palenie papierosów, narażenie na pyły i zanieczyszczenia powietrza.

Jakie są objawy zapalenia zatok?

Główne objawy zapalenia zatok to obrzęk błony śluzowej nosa i jego niedrożność, wydzielina w nosie, spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła. Kolejny ważny objaw to ból głowy, ból lub uczucie ucisku w okolicy twarzy. Z powodu niedrożności nosa dochodzi do zaburzeń węchu. W przypadku ostrego zapalenia zatok może występować również gorączka. Przewlekle zapalenie zatok często występuje razem z polipami nosa. Poza tym mogą pojawić się takie dolegliwości jak kaszel, nieprzyjemny zapach z ust, uczucie zmęczenia, ból zębów.

Jak klasyfikujemy zapalenia zatok?

Klasyfikacja zapaleń zatok opiera się na kryterium czasu trwania objawów chorobowych:
-o zapaleniu ostrym mówimy wtedy, gdy objawy ustępują do 12 tygodni; klinicznie w tym okresie wyróżniamy zapalenie wirusowe- którego objawy utrzymują się do 10 dni oraz bakteryjne, gdy dolegliwości trwają dłużej;
-zapalenie ostre nawracające ma miejsce wówczas, gdy w ciągu roku dojdzie do 4 lub więcej epizodów zapalenia a między nimi objawy ustępują;
-przewlekłe zapalenie zatok to stan, kiedy dolegliwości utrzymują się dłużej niż 12 tygodni bez przerwy.

Jak rozpoznajemy zapalenie zatok?

Zapalenie zatok rozpoznajemy przede wszystkim na podstawie objawów zgłaszanych przez pacjenta oraz badania fizykalnego narządów laryngologicznych. W pewnych jednak sytuacjach wykonujemy badania dodatkowe:
-badanie endoskopowe jam nosowych;
-badania obrazowe: badanie rtg zatok przynosowych (wykonywane rzadko ze względu na jego małą wartość diagnostyczną), tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny ( w przypadku powikłań zapalenia zatok);
-badanie mikrobiologiczne, czyli wymaz z jamy nosowej wykonujemy w przypadku powikłań oraz niepowodzeń leczenia.

Czy możesz coś zrobić, by jak najbardziej ograniczyć konsekwencje zapalenia zatok?

Oczywiście!

 Dbaj o swój ogólny stan zdrowia, jeśli chorujesz na inne choroby, kontroluj się u właściwych specjalistów, przyjmuj zalecane leki i stosuj się do zaleceń; jeśli jesteś alergikiem- unikaj alergenów, dbaj o czystość filtrów w klimatyzacji; unikaj zanieczyszczonego powietrza, pyłów, dymu tytoniowego, drażniących środków chemicznych; uszkadzają one błonę śluzową i tym samym niszczą jej barierę ochronną; pij dużo płynów, zwłaszcza wtedy, gdy powietrze jest suche; Wysuszona błona śluzowa traci swoje właściwości ochronne i nie zapobiega wnikaniu drobnoustrojów; dbaj o odporność poprzez właściwą dietę, aktywność fizyczną i hartowanie organizmu; ubieraj się adekwatnie do pogody, czapki nie gryzą  przede wszystkim- systematycznie kontroluj stan swoich zatok u lekarza laryngologa, stosuj zalecane leczenie. Nie leczone zapalenie zatok może doprowadzić do poważnych powikłań!

Źródło: „Otolaryngologia kliniczna” pod redakcją K.Niemczyka, D.Jurkiewicza, J.Składzienia, Cz. Stankiewicza, W.Szyftera.
„Wykłady z otolaryngologii” pod redakcją K. Niemczyka.